عملیات هات تپ فرایندی است روی خطوط لوله که می تواند بدون اثرگذاری بر فرایندهای موازی خطوط انجام شود و بدون هر گونه تداخلی با موفقیت به اتمام برسد. این عملیات انشعاب گیری از لوله ها در زمانی است که سیال درون آن ها جریان دارد و از این حیث توجه به مراحل و چگونگی انجام کار گرم هات تپ بسیار حائز اهمیت است.
برای بسیاری از فعالان که آشنایی دقیقی با این فرایند ندارند کمی عجیب می نماید که چگونه بدون قطع جریان سیال از لوله، می توان از آن انشعاب گیری کرد. در هر صورت هر گونه سوراخکاری و برش حفره ای ایجاد می کند که در صورت وجود سیال از آن به بیرون فوران می کند. پس چگونه است که عملیات برش لوله با انشعاب مورد دلخواه حین جریان سیال انجام می شود و هیچ گونه نشتی و برون ریز سیال در آن مشاهده نمی شود؟ در جواب باید گفت مکانیزم عملیات هاتتپ به گونه ای طراحی شده است که بدون بروز کوچک ترین نشتی کل فرایند انشعاب گیری به صورت کاملاً آب بند انجام می شود. از چه فن آوری هایی استفاده می شود که فرایند برش لوله را اینچنین ایمن می سازد؟
در پاسخ باید گفت آن چه فرایند هات تپ را ایمن می کند ساختار آب بند آن در کنار اتصالاتی است که برای انشعاب گیری از خط لوله مورد استفاده قرار می گیرند. به عبارتی دیگر دستگاه هات تپ که خود قابلیت آب بندی کامل دارد با سایر اتصالاتی که برای انشعاب گیری مورد استفاده قرار می گیرند کل مجموعه را در حین عملیات انشعاب گیری آب بندی می کنند.
شرح فرایند هات تپ به این گونه است که در مرحله اول باید یک اتصال سه راهی با استحکام بالا ساخته شده و روی لوله نصب و جوشکاری شود. فرایند نصب باید به گونه ای باشد که اولاً هیچ گونه نفوذی به درون لوله اتفاق نیفتد و لوله سوراخ نشود. چنان که می دانیم جین جوشکاری ممکن است به دلایل مختلف لوله سوراخ و دچار نشتی شود. باید کار به گونه ای انجام شود که اکیدا چنین اتفاقی نیفتد.
پس از اتمام عملیات جوشکاری و نصب اتصال روی لوله نوبت به نصب ولو روی اتصال سه راهی می رسد. در این مرحله نیز باید اهتمام کافی را داشت تا فیتینگ ولو روی اتصال به درستی و دقت انجام شود تا در حین کار دچار مشکل نشویم. لازم به ذکر است ولو پیش از نصب حتما باید تست شود تا مطمئن شویم استحکام کافی برای تحمل فشار خط را دارد.
پس از آن نوبت به انجام عملیات هات تپ می رسد. در عملیات انشعاب گیری به روش هات تپ دستگاه روی ولو نصب و بسته می شود. باید دقت داشت که میان محل نصب هر یک از این اتصالات نیاز به یک گسکت متناسب با شرایط فنی کار است. گسکت ها در محل نصب ولو روی اتصال و نیز نصب دستگاه هات تپ روی ولو قرار می گیرند.
پس از این که دستگاه هات تپ را روی ولو نصب کردیم می توان عملیات انشعاب گیری را آغاز کرد. برای این کار ابتدا باید محرک هیدرولیکی آن آماده سازی و تنظیم شود. پس از آماده سازی موتور هیدرولیکی و روشن کردن آن حرکت دورانی کاتر دستگاه هات تپ شروع می شود. به این ترتیب مجموعه کاملاً آماده برش گرم می شود و اپراتور می تواند با پیشروی شفت برش را آغاز کند.
در فرایند پیشروی دستگاه هات تپ، کاتر ضمن حرکت دورانی خود به جلو پیشروی می کند. کاتر از مسیر ولو و اتصال سه راهی نصب شده روی لوله عبور می کند و در نهایت به لوله می رسد.
البته کاترها دارای یک مته راهنما هستند که پیش از خود کاتر به لوله می رسد و آن را سوراخ می کند. مته راهنما دارای یک سر الماس دار است که لوله را سوراخ کرده و ضمن پیشروی به داخل باعث می شود کاتر در ضمن حرکت دورانی خود دچار لنگی نشود.
پس از مته راهنما کاتر ضمن حرکت دورانی با محوریت مته راهنما درگیری با لوله را آغاز کرده و لوله را به سایز خود می برد. در فرایند برش لوله توسط کاتر باید بسیار دقیق عمل کرد و سرعت پیشروی را به گونه ای تنظیم کرد که کار با استانداردترین شکل ممکن انجام شود. سرعت بالای پیشروی باعث شدت بالای درگیری کاتر و لوله شده و ممکن است باعث خراب شدن کاتر یا ایجاد حرارت بالاتر از حد مجاز ناشی از اصطکاک بالای کاتر و لوله شود که بسیار خطرناک است و حتما باید از وقوع آن پیشگیری کرد.
در عملیات هات تپ باید بسیار توجه داشت که پیشروی حد نصابی دارد و نمی توان فرایند پیشروی را تا آخر ادامه داد چرا که ممکن است هر دو طرف لوله را ببرد که این به نوبه خود یک ایراد اساسی است. بنابراین باید در خصوص میزان پیشروی لازم جهت برش کامل لوله نیز پیش بینی ها و محاسبات لازم را انجام داد.
پس از اتمام برش لوله باید پسروی و عقب نشینی دستگاه هات تپ را به انجام رساند تا بتوانیم ولو را ببندیم. از این رو دستگاه عقب نشینی کرده و متعاقب آن ولو را به صورت کامل می بندیم تا بتوانیم دستگاه را از مجموعه خارج کنیم. پس از باز کردن دستگاه می توان گفت عملیات هات تپ به اتمام رسیده است و کارفرما می تواند از انشعاب ایجاد شده از طریق ولو بهره برداری کند.