نشت گیری و یا leak repair یکی از عملیات های است که بر روی خطوط لوله ، تجهیزات ، مخازن و… که دچار اسیب شده اند انجام می شود. این اسیب ها می تواند در اثر عوامل محیطی و یا انسانی باشد که خسارات جبران ناپذیری را سبب میشود بنابراین نشت گیری یک فرایند مهم در عملیات به حساب می اید.
نشتی میتواند در اثر عوامل زیر ایجاد شود؛
- خوردگی و فرسودگی لوله ها و یا مخازن : گاهی ممکن است که سیال یا ماده شیمیایی خورده ای در لوله و یا مخازن باقی بماند و به مرور زمان باعث خورگی لوله یا مخزن شود ، از ضخامت ان بکاهد و در نهایت عملکرد ان را کم کندو باعث نشتی شود.
- عوامل محیطی مانند یخبندان و گرمای شدید
- خسارت هایی که خواه یا ناخواه وارد میشود مانند برخورد جسم برنده ای مانند سنگ و یا خودرو و وسایل نقلیه که باعث وارد شدن صدمه به لوله و نشت سیال از ان ناحیه می شود.
- فشار بالای سیال درون لوله : فشار بالای سیال مقاومت لوله را به تدریج کم میکند در نتیجه لوله ظرفیت تحمل فشار وارد شده را ندارد در نتیجه لوله سوراخ میشود و حتی ممکن است لوله بترکد.
واضح است که نشتی در لوله ها و یا مخازنی که حاوی سیال شیمیایی است نه تنها برای محیط زیست مخرب است بلکه به خاطر خارج شدن سیال، مقداری از سیال با ارزش هدر میرود و از نظر اقتصادی برای شرکت و کارفرما مضر است . اگر لوله ای که دچار نشتی شده حاوی سیال اشتعال پذیر باشد میتواند باعث اتشوزی در محل کار و محیط اطراف ان شود. نشت سیال علاوه بر موارد ذکر شده باعث مسمومیت فردی نیز میشود.
در هنگام بروز نشتی ممکن است که فشار سیال درون لوله کاهش پیدا کند این اتفاق باعث وارد شدن خسارت به مجموعه می شود زیرا هر سیالی حداقل فشاری برای عملکرد خود نیاز دارد در صورت نشتی این فشار فراهم نمیشود و بر تجهیزات اثر منفی میگذارد و نتیجه مطلوب را به ما نمیدهد.
با توجه به خسارات جانی و مالی که نشتی برای محیط و انسان به وجود میاورد، نشت یابی و نشت گیری مسئله بسیار مهم وحیاتی است که باید توسط افراد ماهر ان را برطرف کنند.
راه های مختلفی برای رفع نشتی وجود دارد که یا به صورت دائمی رفع میکند و یا به صورت موقت.
برای مثال میتوان به روش منجمد کردن برای نشت گیری اشاره کرد در این روش ان قسمت از لوله که دچار نشتی شده است را با دستگاه های مخصوص منجمد میکنند و جریان سیال در ان قسمت قطع میشود بنابراین در مدت زمانی که لوله منجمد شده است میتوان قسمت نشتی را درست کرد.
از روش قدیمی یعنی تخلیه لوله و تعطیل کردن خط لوله نیز برای نشت گیری می توان استفاده کرد اما این روش مستلزم زمان زیای است . بهترین روش برای نشت گیری روش هات تپ است.
نشت گیری در هات تپ:
رفع نشتی توسط اتصالات هات تپ:
سه اتصال وجود دارد که به ما در نشت گیری کمک میکنند :1- کلمپ.2- اسمارت فلنج 3.- اسپیلیت اسلیو
این روش نشت گیری نسبت به روش های دیگر ایمنی بالاتری دارد و در دریاها که امکان تعمیر وجود ندارد از این روش استفاده میکنند.
کلمپ: یکی از اتصالات پرکاربرد برای نشت گیری استفاده از کلمپ است. کلمپ استحکام و قدرت اب بندی بالایی دارد . اتصال کلمپ توسط یک نوع واشر مکانیکی برای اببندی با سطح مقطع o شکل که اصطلاحا به ان اورینگ (O-RING) میگویندو دیگر قطعات نشبد خود قسمت های فرسوده و خورده شده را کامل میپوشاند و از نشت سیال به بیرون جلوگیری میکند.قبل از نصب کلمپ باید قسمت اسیب دیده را تمییز و بعد کلمپ را بر روی نصب کنیم. کلمپ ها را بر اساس سایز و تعداد فک هایشان به انواع مختلفی تقسیم بندی کرده اند. هر چه فشار سیال بیشتر باشد به کلمپ با فک های بیشتر نیاز داریم.
کلمپ ها بر اساس سایز و نوع لوله انواع متفاوتی دارد :
- کلمپ تک فکی: از این کلمپ زمانی استفاده میکنند که فشار سیال پایین و سایز لوله کم باشد. این کلمپ ها مانند پوشش کمربندی دور تا دور لوله قرار میگیرند وسپس به یک قسمت از لوله پیچ و مهره می شود.
- کلمپ دو فکی: این کلمپ شباهت زیادی به اسپلت تی مکانیکی دارد .در فشار های بالا استفاده میشود و از دو طرف روی لوله پیچ و مهره میشود.
- کلمپ سه فکی : برای لوله ها با سایز های بالا کاربرد دارد و فشار زیادی را از جانب سیال تحمل میکند.
اسمارت فلنج:زمانی که امکان تعمیر قسمتی از لوله که دچار نشتی شده نیست مانند اعماق دریاها از این فلنج استفاده میکنند زیرا این روش مقرون به صرفه تر نیز هست . به این فلنج اتصال ابی نیز گفته میشود که در سایز های مختلفی وجود دارد. اتصال این نوع از فلنج به صورت مکانیکی می باشد.Smart flange به انتهالی لوله متصل میکنند و که بعد از اتصال خط لوله قدیم به خط لوله جدید وصل میشود. از کاربرد های مهم ان در اتصال خطوط لوله با عمق های متفاوت است.
اسپلیت اسلیو: این اسپلیت عملکرد مشابه با کلمپ ها دارد و در سایز های مختلفی موجود میباشد.اسپلیت اسلیو را به دو روش مکانیکی و جوشکاری میتوان ان نصب کرد.
برای نشت گیری در هات تپ دو روش وجود دارد یکی استفاده از اتصالات تقویت کننده که در بالا نام بردیم و دیگری تعویض لوله با ایجاد خط بای پس یا خط فرعی انجام میشود . روش دوم در واقع همان استاپل یا انسداد خطوط لوله است که یک خط فرعی ایجاد میکنند . قسمتی که نشتی دارد را برش میدهند و یک لوله جدید جایگزین ان میکنند و در اخر خط بای پس و دستگاه هات تپ جدا میشود.