هات تپ یا به اصطلاح فرایند انشعاب گیری گرم به مجموعه فرایندی میگویند که بدون قطع جریان سیال فرایند انشعاب گیری روی خطوط لوله انجام می شود . هات تپ می تواند روی مخازن نیز انجام شود که به سبب حساسیت بیشتر دقت عمل بیشتری نیاز دارد.
این نکته یعنی عدم نیاز به قطع جریان و خاموش کرن خط یک مزیت مهمی است از این رو که خاموش کردن خط هزینه زیادی نیاز دارد و همچنین نیروی انسانی بیشتری را دخیل میکند . طبق همین نکته هات تپ برای کارفرمایان بسیار اهمیت داشته و از این روش به جای روش های دیگیری که نیز برا انشعاب گیری وجود دارد استفاده میکنند.
فرایند hot tap به طور کلی به سه عمل تقسیم می شود: 1-اصلی :ساخت اتصال ، نصب اتصال ، و عملیات تپ. 2- پشتیبانی: تست فشار هیدرو استاتیک اتصالات ، انتقال انرزی به گیربکس ، عملیات حرارتی. 3- مدیرتی که هر کدام از این عملبات ها نیازمند تجهیزات مورد نیاز خود است .
روش هات تپ در مراکزهای مختلفی نظیر 1-پتروشیمی ها که در سال های اخیر به خاطر پیشرفتی که داشته است از روش هات تپ نسبت به بقیه جاها استفاده بیشتری دارد .( -پتروشیمی یعنی فرایندی که نفت و گاز و …. را به محصولات مصرفی تبدیل میکند.)
2-خطوط انتقال که برای انتقال سیال از یه مکان به مکان دیگری استفاده میکنند. مانند خطوط انتقال الاسکا.
3- شرکت های اب و فاضلاب . 4- بیمارستان ها و مراکز خدماتی دیگر.
عمیات هایی که توسط هات می توان انجام داد چیست؟
با این هات تپ عملیات های گوناگونی میتوان انجام دارد ,برای مثال تعدادی از این عملیات ها به شرح زیر است:
- ایجاد انشعاب جدید که به منظور گسترش خطوط لوله لنجام میشود.
- نصب تجهیزات جدید که برای رفع خرابی ، تعویض قسمت خراب شده نیز از هات تپ استفاده میکنند.
- تغییر مکان خطوط لوله
- انجام عملیات استاپل
برای انجام هر عملیات hot tapقبل از عملیات نیاز است که یک سری اطلاعات را بدانیم . با دانستن این اطلاعات هم ایمنی کار بالا میرود و احتمال اتفاقات ناگوار به حداقل می رسد و هم بازخورد کار بهتر میشود.
اطلاعات مورد نیاز عبارت است از:
- سایز لوله و انشعاب: این دو سایز متناسب باهم اند و به صورت سایز به سایزو یا reduce سایز است.
- نوع سیال: نفت ، گاز و…..
- دمای سیال: به این نکته خیلی باید دقت کرد چون به هنگام جوش کاری که گرما تولید میشود دما باید مناسب باشد تا باعث ایجاد جرقه نشود.
- فشار سیال: دو فشار داریم که واحد انها psiاست.1-فشار اسمی- طراحی. 2-فشار واقعی.
- راستا و جهت عملیات: راستا و جهت عملیات به گونه است که کم ترین فشار به اتصالات وارد میشود .به سه صورت میتوان اتصالات را انجام داد عمودی – افقی – زاویه دار.
- جنس لوله: اطلاع راجب این نکته نیز مهم است چرا که بعضی از لوله امکان جوش کردن انها وجود ندارد و با روش مکانیکی متصل میکند. روش مکانیکی هزینه بیشتری نسبت به روش جوشکاری نیاز دارد و مقاومت ان نسبت به اتصال با روش جوشکاری کم تر است.
- ضخامت لوله: این نکته از این نظر مهم است که ممکن است ضخامت لوله ای به خاطر جریان سیال درون ان دچار خوردگی یا فرسودگی شود. لوله با ضخامت بیشتر زمان بیشتر و انرزی بیشتری نیاز دارد. دو ضخامت جنسی و اسمی لوله ها برای کارفرما مهم است.
اجزای دستگاه هات تپ:
- شفت :قسمت لوله ای شکل ان است.
- گیربکس که به انتهای شفت متصل است.
- مته یا کاتر
برای عملیت هات تپ دو نیروی پشتیبانی داریم ، یکی نیروی دستی که اپراتور اعمال میکند و باعث حرکت مستقیم و پیشرویی دستگاه میشود .دوم نیرویی که گیربکس وارد میکند و باعث حرکت دورانی تیغه ها میشود. انرژیی که به گیربکس داده میشود تا به حرکت در بیاید توسط دستگاهی به نام پاورپک یا پاور یونیت تامین میشود.
چه نکاتی باعث برتری هات تپ نسبت به دیگر روش ها شده است؟
یکی از مهم ترین انها که بیشتر مورد توجه قرار گرفته عدم نیاز دستگاه hot tap به خاموش کردن و قطع جریان سیال است . این امر باعث کم تر شدن هزینه ها و مقرون به صرفه تر شدن ان میشود.
هات تپ ایمنی بالایی دارد. از هدر رفتن انرژی و زمان نیز جلو گیری میکند. یکی دیگر از مزیت های ان در برش لوله است زیرا انشعاب گیری از قسمتی از لوله انجام میشود که سیال در ان جاری بوده است و برای برش باید سیال را از درون لوله تخلیه کرد و این کار امکان پذیر نیست و نمیتوان همه ی سیال را خارج کرد و مقداری از ان درون لوله باقی می ماند. در هنگام برش کاری چون گرما تولید می شود اگر ماده باقی مانده درون لوله اشتعال پذیر باشد باعث خسارات جبران ناپذیر میشود اما هات تپ این مشکل برطرف شده است