آب بندی فلنج ها عاملی است که موجب جلوگیری از نشتی فلنج می شود. فلنج ها در صنایع خطوط لوله مورد استفاده قرار می گیرند. فلنج ها یا به اصلاح اُرینگ ها، قطعات متصل کننده ی سری های مختلفی از تجهیزات به یکدیگر هستند. فلنج ها انواع گوناگونی دارند که برخی از آن ها به منظور اتصال قطعات مختلف به یکدیگر و برخی دیگر برای کور کردن یا مسدود کردن نقطه ای از خطوط لوله مورد استفاده قرار می گیرند. در عملیات هات تپ، لاین استاپ و استاپل نیز از فلنج ها استفاده می شود. فلنج ها اجزای مختلف این عملیات را بر روی خط لوله به هم متصل می کنند و در انتهای عملیات لاین استاپ یا استاپل نیز به عنوان مسدود کننده ی لوله مورد استفاده قرار می گیرند. در این مطلب نکاتی را در مورد آب بندی فلنج ها بررسی خواهیم کرد.
آب بندی فلنج
فلنج یکی از قطعات پر استفاده در صنایع نفت، گار و پتروشیمی است. در این صنایع خطوط لوله به شکل های متفاوتی لوله گذاری می شوند. در برخی موارد قطعات لوله پیش از بهره برداری از خط با استفاده از جوش سر به سر به هم متصل می شوند. اما در برخی موارد که این احتمال وجود دارد که قطعات لوله نیاز به جدا شدن در مواقع مختلف داشته باشند و یا جوشکاری عملیاتی ناممکن یا مقرون به صرفه نباشد، از فلنج ها برای اتصال خطوط لوله به یکدیگر استفاده می شود. مزیت استفاده از فلنج ها این است که در هنگام جداسازی لوله ها از یکدیگر به راحتی می توان با باز کردن چند عدد پیچ و مهره لوله را از هم جدا کرد. فلنج ها قطعات دیسکی (o-ring) می باشند که در هنگام اتصال به صورت هم پیشانی با فلنج قطعه ی دیگر قرار می گیرند و با استفاده از پیچ و مهره دو قطعه را به هم وصل می کنند.
فلنج ها معمولاً از پلی اتیلن، فولاد، آلیاژ آهن و چدن ساخته می شوند.
به منظور اتصال قطعات مختلف به یکدیگر توسط فلنج ها باید ابتدا آب بندی فلنج ها را مد نظر قرار دهیم. آب بندی فلنج ها موضوعی است که موجب می شود پس از عبور جریان سیال از درون فلنج، هیچ گونه نشتی رخ ندهد. همان طور که می دانید در خطوط لوله ی مختلف سیالات گازی و مایع مختلفی در جریان است. آب بندی فلنج ها وابستگی زیادی به جریان سیال درون لوله دارد. زیرا در آب بندی فلنج ها ، روش کار به شکلی است که این آب بندها در تماس با سیال قرار می گیرند. در زیر عواملی که می توانند انتخاب قطعات نشتی گیر را در آب بندی فلنج ها تحت تأثیر قرار دهند توضیح داده ایم.
آب بندی فلنج ها با استفاده از قطعاتی به نام گسکت انجام می شود. گسکت ها انواع و اندازه های مختلفی دارند. این قطعات با متریال های مختلفی ساخته می شوند تا در برابر دما و ماهیت های متفاوت سیالات مختلف، مقاومت لازم را داشته باشند. گسکت (gasket) به عنوان قطعه ی نشتی گیر در آب بندی فلنج ها مورد استفاده قرار می گیرد. گسکت ها را ما بین دو فلنج قرار می دهند. اکثر فلنج ها معمولاً با استقاده از پیچ و مهره بسته می شوند. در این حالت گسکت ها نیز می توانند بر روی خود جای پیچ داشته باشند البته برخی از این گسکت ها ممکن است سوراخی بر روی خود نداشته باشند. انتهای پیچ ها بر روی گسکت ها فرود می آیند و تا حد ممکن بر روی این قطعات فشرده و محکم می شوند. در این حالت گسکت فاصله ی میان دو فلنج را تا حد ممکن آب بندی می کند.
در صنایع نفت و گاز و پتروشیمی از گسکت های تخت بین دو فلنج استفاده می شود.
در عملیات هات تپ نیز از فلنج ها به منظور اتصال اجزای عملیات به یکدیگر استفاده می شود. در هات تپ اتصالات به صورت مستقیم بر روی لوله نصب می شوند. اتصالات در این منظر هم حکم آب بندی مقطع خط لوله را دارند و هم پایه ای برای نصب دیگر اجزاء به شمار می روند. اتصالات در قسمت بالای خود یک فلنج دارند که با یکی از فلنج های ولو هم پیشانی خواهد شد. دیگر فلنج ولو نیز با فلنج دستگاه هات تپ اتصال برقرار می کند. مابین این دو اتصال گسکت هایی به منظور آب بندی فلنج ها قرار می گیرد تا از نشت سیال به هنگام عملیات و پس از آن در هنگام بهره برداری از لوله انشعابی ممانعت به عمل آید.
