فلنج ها قطعاتی هستند که در صنعت و بخصوص در صنعت لوله و پایپینگ کاربرد وسیعی دارند. این قطعات در اشکال هندسی متفاوتی در سراسر جهان تولید می شوند. این قطعات قابلیت اتصال قطعات و سازه های مختلف را به یکدیگر و بدون استفاده از عملیات جوشکاری، ممکن می سازند.
فلنج
فلنج قطعه ای است که برای اتصال لوله ها، شیرها، پمپ ها و دیگر تجهیزات به یکدیگر. از این قطعه برای ایجاد شبکه ها و خطوط لوله ی انتقال، استفاده می کنند. استفاده از این قطعات در سیستم لوله کشی دسترسی به هر کدام از قطعات لوله را آسان کرده و همچنین فرایندهایی همچون اصلاح و بهینه سازی خط لوله را میسر می سازند. این قطعات می توانند در حین استفاده، جوش داده شوند و یا با استفاده از پیچ و مهره و به صورت مکانیکی بسته شوند. مزیت استفاده از اتصالات پیچ و مهره ای این است که فرایند جداسازی در سیستم لوله کشی، در این حالت به سهولت انجام پذیر خواهد بود.
این قطعات در بدنه ی خود دارای مفاصلی است که این مفاصل با استفاده از گسکت ها پر می شود. این قطعات عضو آب بندی هستند و موجب می شوند این قطعات در محل اتصال دو قطعه یا سازه به یکدیگر دچار نشتی نباشند.
فلنج های مذکور استاندارد هستند و در صنایع مختلف استفاده می شوند. اما به جز این موارد فلنج های مخصوص دیگری وجود دارند که عبارت اند از:
فلنجها با استفاده از مواد و آلیاژهای متفاوتی از جمله فولاد ضد زنگ، چدن، آلومینیوم، برنج، برنز، پلاستیک و غیره تولید می شوند. اما بیشترین متریالی که برای ساخت آن ها مورد استفاده قرار می گیرد، فولاد کربنی با سطوح ماشین کاری شده است.
در هنگام انتخاب فلنج، باید به جنس لوله توجه ویژه داشت زیرا اساساً نوع متریال سازنده ی لوله باید با نوع فلنج همگون باشد و در بسیاری موارد جنس این دو از یک متریال سازنده خواهد بود.
تمامی انواع فلنج هایی که توسط شرکت های گوناگون تولید می شوند، باید از فیلتر استاندارد ASTM B 16.5 به لحاظ ابعاد و تحمل ابعادی و همچنین سایر ویژگی ها، عبور کنند.
هر کدام از فلنج هایی که از فیلتر استاندارد ASTM B 16.5 عبور کنند دارای ابعاد استانداردی خواهند بود. این استاندار به گونه ای است که اگر یک طراح در ژاپن یا یک لوله کش در استرالیا و یا یک کارپرداز از کانادا از جدول این استاندارد برای تهیه یک فلنج استفاده کنند در نهایت سه فلنج یک شکل را در دست خواهند داشت.
تفاوت در عبارت نوشته شده برای معرفی این قطعات در واقع تفاوت در متریال سازنده را نشان می دهد. برای مثال ASTM A105 نوع فولادی کربنی است اما A182 از نوع فولادی محکم و ضد زنگ است.
اتصال فلنج پیچ و مهره ای ترکیبی پیچیده از عواملی هم چون پیچ و مهره، گسکت، دما و فشار است. دما و فشار در این جا مربوط به همان سیالی می شود که با لوله و اتصالات آن در تماس است. تمامی این عناصر با یکدیگر در ارتباط تنگاتنگی قرار دارند و در نهایت حاصل این ها اتصالی موفق در خطوط لوله خواهد بود.
عملیات هات تپ در حال حاضر که مشغول خواندن این نوشته هستید در سراسر جهان و بر روی خطوط لوله مختلف در حال اجرا می باشد. با استفاده از این عملیات قادر خواهیم بود تا از خطوط لوله ای که تحت فشارند انشعاب تهیه کنیم. این بدین معنی است که انشعاب مذکور را بدون وقفه در جریان سیال درون لوله انجام خواهیم داد و بهره برداری و خدمات رسانی از خط لوله را نه کاهش می دهیم و نه متوقف می سازیم. هات تپ می تواند در مجموع شامل مزیت هایی به لحاظ اقتصادی و صرفه جویی هایی در زمان و انرژی باشد.
برای اجرای عملیات هات تپ که بر روی خطوط لوله انجام می شود نیاز مبرم به این قطعات وجود دارد.
اتصالات، ولو یا شیر صنعتی و دستگاه هات تپ اجزای سه گانه ی عملیات هات تپ را تشکیل می دهند که پیش از اجرای هات تپ بر روی لوله نصب می شوند. این اجزای سه گانه توسط چهار فلنج به یکدیگر نصب شده و پس از پایان عملیات به راحت از یکدیگر جدا می شوند.
ابتدا اتصالات را بر روی خط لوله نصب می کنند. نصب اتصالات نیز می تواند به صورت مکانیکی یا جوشی باشد. هر اتصال در قسمت بالایی خود یک فلنج دارد. بعد از نصب اتصال باید ولو را بر روی آن ببندند. برای بستن ولو بر روی اتصال فلنج پایینی ولو را هم پیشانی با فلنج اتصال می بندند. مابین این دو فلنج گسکت یا عضو آب بندی قرار می گیرد تا بعد از برش لوله و دسترسی به سیال درون آن در این قسمت نشتی رخ ندهد. فلنج بالایی ولو را نیز هم پیشانی با فلنج دستگاه هات تپ پیچ و مهره می کنند و بین آن دو را نیز با گسکت ها آب بندی می کنند.
از فلنج های کور نیز استفاده زیادی در خدمات خطوط لوله و بخصوص استاپل و لاین استاپ می شوند. این فلنج ها زمانی استفاده می شوند که عملیات مورد نظر بر روی لوله پایان گرفته و حالا برای ممانعت از نشت سیال به بیرون تمامی اجزا به جز اتصال را از روی لوله باز کرده و بر روی اتصال فلنجی کور را می بندند. فلنج های کور از یک طرف بسته هستند و به منظور مسدود کردن بخشی از خط لوله که برش خورده و یا باز است مورد استفاده قرار می گیرند.
شرکت های همچون بیژن، تهران نوین، ایرانگان و ایران فلنج از جمله شرکت های داخلی تولید کننده فلنج های مورد استفاده در صنایع مختلف هستند.
